Hai libros que son para dixerir de contado, por simple fruición. Outros son de usar e tirar, a maioría: duran o que dura a súa lectura de pracer mínimo. Están os libros indolentes, os escasos de lingua, os parcos de ideas, os mal escritos, os de pundonor pero con ausencia maiúscula de talento, e incluso hai libros que un admira pero que non consegue entender. Digamos libros prescindibles.
Co paso dos anos un regresa a libros que crecen a medida que un os vai relendo: os clásicos. E, en raras ocasións, un ten a fortuna de encontrar libros así: clásicos, digo. Falo de libros recén publicados, obviamente. As pasadas semanas encontrei un deses volumes destinados a enriquecer o interior do ser humano, quero dicir a extender a humanidade, o espírito, esas realidades intanxibles (desculpen o oxímoron) que nos conforman como seres. Xoguetes do tempo é un desas alfaias destinadas a quedar na memoria da literatura e dos lectores de Nós. O seu autor, Xosé Luís Franco Grande, é un clásico vivo. E digo tal porque foi quen de construír algúns dos monumentos máis eximios da nosa lingua e literatura.
Falo do seu dicionario, por suposto, pero tamén da súa Os anos escuros, por citar só dúas das súas obras imprescindibles. Xoguetes do tempo, a última, foi (é) para min un deses impactos de ventura que de cando en vez propicia a literatura.
Un libro de versos para ler en adagio, lentamente, degustando cada estrofa, metáfora, significado.
Fronte á poesía culturalista e arrogante que adoitamos redactar neste país de esnobistas e esnobismos caducos (non quero nin citar algunha obra publicada o ano pasado co selo de avangarda, premiada incluso: para permanente e eterna vergonza do xurado que a premiou, ou dos críticos que a louvaron, ou dos que glosaron aquel bazar horrísono de falsa modernidade), está a poesía de Franco Grande.
Con recendo a país, a carqueixa, a bicos e galos e cidade, digo Vigo. De Ulises e de Itacas ás que non acabamos de arribar. Como lector quedo eternamente agradecido.
Como reseñista libre (non aspiro a máis) congratúlome en escribir esta loa. E quixera perseverar, pero non podo. Porque se prolongo a columna e falo de Fontán, a última de Marcos Calveiro, sería unha vez máis imprecado pola corrección política imperante. Só digo que novela e biografía son xéneros diferentes.
No instituto, para os que algúns escriben permanentemente, os mozos xa o saben.