«Cada día que pasa desaparecen variedades autóctonas de froiteiras»

ANA F. CUBA SAN SADURNIÑO / LA VOZ

SAN SADURNIÑO

CÉSAR TOIMIL

El colectivo AGFA Eume alerta de los riesgos de la nueva normativa para la biodiversidad

31 ago 2016 . Actualizado a las 05:00 h.

La advertencia que lanza Ramiro J. Martínez Picos es clara y resulta muy preocupante: «Cada día que pasa desaparecen variedades autóctonas de froiteiras». El presidente de la Asociación Galega da Froita Autóctona do Eume (AGFA) alerta del «serio perigo de extinción» de numerosos tipos de frutales existentes en Galicia, «por mor da imposición dun reducido número de variedades comerciais e de distribución mundial». El colectivo inició en la Feira Rural de San Sadurniño la recogida de firmas dentro de una campaña en pro de la «preservación, difusión e comercialización» de los árboles frutales autóctonos, con el objetivo último de frenar «a erosión xenética, é dicir, unha perda de biodiversidade frutícola sen precedentes na historia da humanidade».

AGFA atribuye la actual situación a la legislación europea, «centrada na teima da homoxeneidade do produto e no control sanitario, así como no apoio á agricultura industrializada e á entrada masiva de froitas doutras partes do mundo». El otro factor determinante radica «no abandono [vivendas cubertas de silvas en municipios como Monfero, A Capela, As Pontes ou Ortigueira] e a industrialización do agro». Martínez cree «esencial» recuperar la fruticultura tradicional en Europa «e apoiar a preservación e a comercialización das variedades propias de cada territorio, o que facilitaría a reactivación económica do agro».

En el manifiesto elaborado por AGFA, que ya han registrado en el Concello de San Sadurniño y pronto remitirán a la Federación Galega de Municipios e Provincias (Fegamp), urgen a la Unión Europea a crear una comisión que analice la situación de la biodiversidad vegetal agrícola y le plantean crear la denominación de «variedades protexidas en perigo de extinción». Al Gobierno central le piden que habilite líneas de ayuda para que los viveros y los fruticultores se adapten a las nuevas exigencias normativas, y que simplifique los trámites para registrar variedades.

«Nin se sabe que existen»

Martínez explica que de todas las variedades frutales autóctonas de Galicia «hai case cen pendentes de rexistrar, das que unhas 25 son maceiras e 15 pereiras». En el Banco de Germoplasma del Centro de Investigaciones Agrarias de Abegondo «teñen recollidas 350 variedades, pero cos métodos modernos de identificación xenética sábese que algunhas están repetidas e poderían quedar nunhas 250. Pero ese material procede só dun 25 ou un 30 % do territorio galego. Así que polo menos no resto de Galicia habería outras tantas, que se van perder ou xa se perderon, porque nin se sabe que existen, e isto supón unha perda de diversidade xenética enorme», denuncia el presidente de AGFA. Este colectivo que se fundó precisamente para «recuperar, preservar e difundir as variedades autóctonas ou tradicionais das froiteiras de Eume, Ortegal e Ferrolterra».

El registro exige estudios técnicos que no se encuentran al alcance de cualquier persona y suele quedar en manos «dos grandes grupos multinacionais, con laboratorios que crean novas variedades comerciais e esquecen a protección das xa existentes, logradas co traballo de centos de anos por milleiros de labregos», reprocha. E incide «na perda económica, pero tamén cultural» que esto implica. AGFA reclama a la Xunta un registro autonómico de variedades autóctonas, el fomento de su comercialización y ayudas para especies en riesgo de «erosión xenética».

Sanción a viveros y fruticultores

La normativa vigente prevé sanciones para los viveros que vendan variedades no registradas (en las inspecciones anuales se toman muestras para su estudio genético), igual que para quienes cultiven estos frutales. «Non imos contra ninguén; só reclamamos unha protección porque son variedades en perigo de extinción (...). Pedimos que se permita a súa propagación e o seu cultivo, aínda que sexa para uso local», resume Martínez, que demanda a la Xunta investigación en el campo de la fruticultura.