Amalia, unha das irmás de meu pai, era unha morena preciosa, cunha risa como para anunciar dentífricos. Casou moi nova con Olegario, un asturiano xove, tan guapo e simpático coma ela, que traballaba de deliñante na Fábrica de Armas de Trubia; e naquela vila pequena crearon o seu fogar. Tiña eu oito anos cando meus pais acordaron visitalos, aproveitando que o Arsenal ía xogar co Trubia, e podiamos viaxar no Pegaso de Bazán, cos xogadores. Gustoume toda a familia; a nai do meu tío, unha velliña diminuta, de loito rigoroso, cun cento de medallas de santos penduradas no colo, dos que cada noite me contaba a vida e milagres; meu curmán Olegario, mozo de vinte anos, xogador de fútbol en modestos, pero cun clube de fans, feminino, que nin Cristiano Ronaldo; e sobre todo, meu curmán Vicente, encantador coma o Tony Perkins de Aimez vous Brams?
Era un ano máis novo que o irmán, pero adicoume todo o tempo e, ao saber que me tiraba o debuxo, aprendeume a facer a cara dun pallaso moi gracioso, con poucas liñas. Vicente levoume con el a todas partes, falándome, rindo, mostrándome cousas novas? Era tan divertido e xeneroso, que non tardei en admiralo e querelo.
A víspera da volta a Ferrol, fomos ao Casino. Aquel non era un Casino clasista coma o noso, que entraban todos os veciños e Vicente díxomo; pero, aínda así, entrei cohibido. Era mediodía e, chiscándome un ollo, preguntoume:
-¿Te apetece un vermú?
Eu non sabía que era un vermú, pero dixen que si, e foi un acerto porque, cunhas olivas recheas de anchoa, me soubo a gloria. O día era precioso, o sol aloumiñábame, e souben que estaba a vivir un momento de felicidade, alí, en Trubia, co meu querido curmán Vicente.
Cando o camareiro veu recoller as copas baleiras, vin o xelo derretido na miña e collina para apurar o último grolo. O camareiro comentou, burlón:
-¡Hale, gallego tenías que ser!
Eu era un neno timidísimo e sentín tanta vergoña que me puxen vermello ata as orellas; pero ademais, por primeira vez na miña vida, sentinme humillado ao descubrir que gallego podía ser unha aldraxe. Busquei, coa ollada, a axuda de Vicente e descubrín, abraiado, que estaba rindo. Doeume tanto, que alí mesmo deixei de querelo, e aquela tarde non quixen acompañalo e pola noite non puiden durmir co disgusto.
Á mañá seguinte o bus saía cedo cara Ferrol, e meus tíos e curmáns viñeron despedirnos. Eu ía calado, cos ollos no chan, e todos pensaban que volvía con pena. Subimos ao bus e sentei a carón dunha xanela. O motor estaba quencendo e, fóra, a familia seguía saudándonos coas mans, enviándonos bicos e sorrisos, sen que eu respondese a nada. Non me despedira de Vicente, nin lle agradecera as súas atencións; sabía que non facía ben, pero decepcionárame tanto e estaba tan anguriado?
A noite fora fría e os vidros das ventás tiñan unha capa grosa de xeada. Puxen o dedo no cristal e empecei a debuxar aquel pallaso que me aprendera o meu curmán Vicente. O bus púxose en marcha, volvín a cabeza rápidamente e vin os catro, surrindo e dicíndonos adeus.
Non sei se cheguei a corresponderlles; o que sei é que non puiden evitar que as bágoas me chegasen aos beizos, e cando ollei o debuxo do pallaso vin que dúas pingas se desprenderan dos seus ollos en cruz, e choraba tamén.
Vicente casou e veu pasar coa muller uns días na nosa casa; eu, con quince ou dezaseis anos, servinlles de cicerone e fixen canto souben para que levasen da nosa cidade un grato recordo; pero non me atrevín a falarlle daquela vivencia, que quizais me fixo tomar conciencia prematura da miña galeguidade. Nunca máis nos vimos. Despois da morte dos nosos pais perdemos a relación, pero a todos os nenos da familia, aos dos amigos, a todos cantos tratei, lles debuxei algunha vez aquel pallaso que el me aprendera en Trubia. E sigo facéndoo.
siro@siroartista.com