Aficionado desde niño, este fisterrán que cría palomas mensajeras tiene más de 100 ejemplares de cuatro especies
24 may 2017 . Actualizado a las 05:00 h.No hace tanto que la cría de palomas en la Costa da Morte era cosa de curas y familias pudientes. De hecho, se conservan, bastante maltrechos en su mayoría, muchos palomares con buena factura de cantería, generalmente circulares, asociados a rectorales y casas de abolengo. Los tiempos han cambiado y los pichones ya no son ese manjar de antaño. De hecho, apenas existe ya en la zona costumbres gastronómicas asociadas a ellos. Sin embargo, se siguen criando palomas y hay algunas decenas de personas, entre Carnota y A Coruña, que se dedican a ello.
Ángel Manuel López Domínguez (Fisterra, 1968) es uno de ellos y explica el porqué. «Dende pequeno sempre me gustaron, co cal xa non recordo cando comecei. Iso si, de telas así, digamos un pouco máis en serio, pode haber uns 17 ou 18 anos. Vas coñecendo xente: eu teño amigos de Corme, Laxe, Carnota, Muros, A Coruña,... e intercambiámolas entre nós. Tamén as vendo, para sitios de toda España, porque unha vez que estás nisto, con Internet e demais, a xente vaiche coñecendo, un fala con outro e, realmente, son eles os que veñen a min para mercar. O que pasa é que moitas veces as que che queren mercar son as que ti non queres vender, reprodutoras adultas,...», detalla el fisterrán.
Como todo tiene su ciencia y consume unos recursos. «Eu comprei o terreo, un constructor fíxome a obra e despois, por dentro, como teño un taller de carpintería funlle amañando eu todo, cos seus sitios para aniñar e demais. A auga e máis a comida téñoa automatizada, co cal segundo van bebendo vailles baixando. Ao primeiro non sabes moi ben, pero nun par de semanas xa calculas a comida que lles fai falta. Só se lles da unha vez ao día. Como moito pódeselle dar algo máis cando vés que ten moitos pichóns, porque realmente poden criar todo o ano, aínda que eu realmente só crío na primavera que é a súa época», añade.
Ángel Manuel cuenta en estos momentos con algo más de 100 individuos, a los que reconoce prácticamente uno por uno, de cuatro variedades distintas: «mensaxeira antiga, mensaxeira de voo, deportiva e de abanico ou colipava», cada una con sus características. «Por exemplo, as de voo empréganse para competición. Vén o camión da federación galega ou española e lévaas a Barcelona, por poñer un caso. Alí fan unha solta de 1.000 ou 2.000 a unha hora en concreto e mírase cales chegan antes de regreso ao pombal», especifica.
Para eso, antes hay que entrenarlas y esa es una afición todavía muy extendida -«de feito os exércitos máis potentes do mundo, o español tamén as ten, aínda seguen criando as súas pombas»- y comienza con la genética. «Seleccionánse os pais, como antes xa seleccionastes aos avós, en función das características que lles vas vendo, porque todas son boas, pero algunhas sempre son mellores. A min, por exemplo, as primeiras, das que agora teño a súa sangue, trouxéronmas de Inglaterra», cuenta el aficionado.
El entrenamiento arranca con pequeños trayectos. «Colles o coche e levas 10, 12, 14..., as que sexan a uns 20 quilómetros de distancia. Á vez seguinte, lévalas a 40 e unha vez que as adestras para facer 100 quilómetros, xa volven dende onde sexa. Só a morte -que as colla un falcón ou se topen con un cable de alta tensión- lles impide regresar á casa», explica Ángel.
Antes de eso, hay que proceder al anillado, una técnica de identificación imprescindible en todo este mundillo, y también eso tiene unos requisitos muy concretos. «Tés que facelo cando os pichóns teñen entre oito e dez días, porque antes cáenlle e a partires de aí xa non lle entran nas patas», señala el criador.
Así, atendiendo a todos estos detalles, y algunos más como los medicamentos para evitar enfermedades, se desarrolla una afición milenaria y que sigue muy viva.