Escoitamos pouco e paramos a pensar menos. Falo das conversas do día a día, coa familia, cos amigos, coa xente coa que nos cruzamos pola rúa... É máis doado abonarse aos monólogos, ás invectivas, aos monosílabos ou simplemente escoitar coma quen oe chover.
Pero para a arte de conversar hai que ter oficio. Son necesarias varias premisas que non se dan na simple leria: compartir ideas, sentimentos e, sobre todo, buscar a empatía, ser quen de poñerse na pel dos outros para intentar comprendelos un pouco mellor. O labor non é tan fácil. Se fósemos quen de facelo con máis frecuencia evitariamos incontables problemas e malentendidos.
No meu caso aínda me falta un mundo para dominar a arte da conversa. É certo que co paso dos anos todos imos mellorando (hai de todo, claro). Polo xeral, coa experiencia tendemos a falar un algo menos e a escoitar un chisco máis. E mellor así porque cantas veces non pensa un en escribir mil veces o de «en boca pechada non entran moscas»? A min pásame máis a miúdo do que quixera. Porque meter a zoca ata ao calcañar é doado, sobre todo cando falamos automaticamente, sen pensar, simplemente por encher silencios que nos poden resultar demasiados incómodos.
Hai xa algún tempo un amigo atopou nunha rúa da Coruña unha antiga compañeira de facultade. Celebraron o reencontro cunha gran aperta e dous bicos sonoros. E aí comezou un diálogo que pode exemplificar perfectamente o que dicía no parágrafo anterior:
-Ei, que tal M., canto tempo sen te ver? Estás embarazada? Canto me alegro! Parabéns!
-Non, non estou embarazada.
A conversa sobre un embarazo que non é tal transfórmase automática, e irremediablemente, nunha situación embarazosa. Avergoñado, sen saber que dicir nin como saír, só se lle ocorre acabarse de envolver no sarillo antes de se despedir atoalladamente.
-Pois hai que beber menos cervexa porque vaia barrigón che saíu!
Estas cousas pasan e nesas ocasións o mellor é desculparse ou, cando menos, reflexionar uns segundos antes de esnafrarnos aínda máis na seguinte frase. Aínda sabendo a teoría, despois hai que verse na situación. Neses momentos de «trágame terra» e «mátame camión», habitualmente obviamos o manual e saímos como boa ou malamente podemos.
Outras veces simplemente fas unha pregunta por enfiar unha conversa e de súpeto pensas: quen me mandaría botar a lingua a pacer?
A min pasoume recentemente. Entrei nun local, saudei o dono e púxenme a falar con el de temas insubstanciais. Por simple deferencia, pregunteille pola muller, á que teño tratado moito máis ca a el. Mirou para os lados, baixou a voz e coa boca un pouco desencaixada informoume de que acaban de se deixar poucos días antes. Acertei a dicir un «síntoo, non sabía nada» e marchei para a miña mesa maldicindo a miña puntería cabrona.
Ningunha da das situacións anteriores son comparables á barballada que me empurrou a escribir o texto desta semana. Segundo puiden saber, un tipo célebre pola súa incontinencia verbal, foi visitar a outro veciño que se atopa ingresado no hospital da Coruña debido a unha doenza grave.
Tal e como era de agardar, o elemento presentouse na habitación do pobre home e empezou a falar de todo o habido e por haber: do fútbol, da política, da colleita, de fulano que moveu un marco, de fulana que mercou un coche, destoutro que se lle separou unha filla... O enfermo aguantaba resignado aquela enxurrada de palabras.
De súpeto, aquel insaciable contador enmudeceu durante uns segundos. Cando parecía que por fin chegara a calma, aquel baduán retomou o seu disparatado soliloquio.
-Sabes tamén quen está morrendo?