«Se o traballo mo permitira, regresaría sen pensalo á primeira liña de batalla»

Acabar de cumplir 56 años, trece de ellos como gerente del Consorcio Provincial contra Incendios e de Salvamento Marítimo da Coruña. Es el encargado de gestionar diez parques de bomberos. Pero, sin duda, su ojito derecho es la agrupación de voluntarios de Protección Civil de Carballo, uno de los colectivos de referencia y de mayor antigüedad de Galicia. José Luis Barca Añón, Luitino, acaba de ser reelegido, por unanimidad, presidente de la entidad en una de las asambleas con mayor participación que se recuerdan en Carballo. «Quería que alguén collera o relevo, pero nada, ninguén se presentou», apuntó un José Luis Barca Añón, que, en el fondo, se siente orgulloso de seguir dirigiendo una agrupación de la que ha sido su gran impulsor y valedor, allá por el 1987.

Mucho cambiaron los servicios emergencias desde entonces. Sobre todo, los medios técnicos. Aquellos walkie-talkie en forma de ladrillo dieron paso a teléfonos móviles de última generación, el GPS o el Google Maps, pero, según él, estas tecnologías pierden su eficacia en gran parte de la Costa da Morte: «Cando hai un incendio ou accidente grave de tráfico o importante é localizar o punto exacto o antes posible. E moitas veces non se coñecen os lugares ou vivendas polo seu nome. En moitas ocasións o incendio é na Casa de... Polo alcume dos donos. E aquí xogan un papel clave os voluntarios de Protección Civil, porque son os que coñecen os sitios, os veciños e os accesos». Y añadió: «Persoalmente estou máis tranquilo cando logramos contactar cun voluntario, que nos indica o punto exacto do incidente, porque redúcese moito os tempos de actuación».

José Luis Barca lleva una vida mucho más dedicada a los despachos, las reuniones, los trámites burocráticos y a resolver cuestiones administrativas que el día a día de las emergencias. Su labor le obliga en muchas ocasiones a coordinar servicios y dispositivos especiales. Pero si por él fuera, se enfundaría ahora mismo un uniforme naranja y azul: «Se o traballo mo permitira, regresaría, sen pensalo, á primeira liña de batalla», comentó Luitino. Todavía guarda en la retina grandes momentos de alegría y, otros, por desgracia no tanto, de cuando desarrollaba su faceta de bombero voluntario en Carballo. De los primeros dijo: «Sinto orgullo do que é Protección Civil de Carballo, unha entidade das primeiras que se deron de alta na Xunta. De ter 61 voluntarios e de que moitos dos que estiveron con nós lograron desenvolver o seu traballo nos bombeios, na Garda Civil, na Policía Local ou na Policía Nacional e, pese ao paso do tempo, aínda lembran con cariño a súa etapa en Protección Civil».

Momentos complicados

También hubo momentos delicados y complicados. Recuerda dos hechos que, de alguna forma, lo han marcado en su trayectoria profesional. «Un foi a morte dun rapaz calcinado no seu coche dentro dunha moblaría. O outro foi a morte de tres chavales, tamén calcinados, nas Airas. Son momentos duros, complicados de dixerir. Non podes facer nada. Son veciños, coñécelos de toda a vida, ao igual que aos seus familiares», apuntó.

Luitino tiene claro que Protección Civil juega un papel clave en la comarca: «Cando comecei, apenas tiñamos medios. Uns brazaletes para distinguirnos, un par de walkies, unha bomba [de agua] que aínda gardamos amarrada a un remolque, e un camión que transformamos colocándolle un depósito do leite. Hoxe hai maior preparación, formación e medios». Y añadió: «Se cando foi o incendio do santuario de Muxía non acode Protección Civil con tanta rapidez para extinguir o lume agora estariamos a falar unicamente de limpar a parcela».

Lo que no ha cambiado, a su juicio, es la solidaridad de los que ofrecen su tiempo libre por causas altruistas: «Este ano en Protección Civil tivemos seis baixas e oito altas e sen facer campaña algunha». Y dejó bien a la claras que la cifra de 61 voluntarios no es maquillada: «Hai uns estatutos moi claros, o que non cubra unha serie de horas e servizos e non faga os cursos, dáse de baixa. Protección Civil é algo moi serio, que require de dedicación e esforzo. Sempre foi así e ten que ser así. Falamos das vidas das persoas».

---

---

---