A señora Mercedes explica como fixeron ela e o seu home para espantar uns individuos que pretendían entrar a golpe de maza no bar que rexentan na parroquia de Entrecruces: «Foi escoitar o de ‘trae a escopeta’ e entón fuxiron cara Carballo». A hostaleira lembra no xornal que é a sexta vez en 24 anos que queren roubar no seu establecemento. A noticia de individuos intentando asaltar negocios e propietarios en busca de armamento retrotraeume a ben anos atrás. Sei perfectamente do que fala a señora Mercedes. A finais dos oitenta, e tamén ao longo dos noventa, era relativamente frecuente que aparecesen bandas de delincuentes pola aldea. No silencio da madrugada atronaba a voz dalgún veciño dando o sinal de alarma. Ladróns, ladróns! Coma lucernas sincronizadas, acendíanse as lámpadas das casas próximas.
Os asaltos chegaron a ser tantos e a sensación de impunidade de tal calibre que non tardaron en se deixar ver as primeiras escopetas polas fiestras. Mentres os asaltantes fuxían queimando pneumático, era doado percibir como, aguilloados pola pólvora, os perdigóns furaban rabiosos a escuridade. Os comentarios do día seguinte eran circulares: «Teñen máis dereitos eles ca nós», «entran por unha porta e saen pola outra», «se roubasen na casa do xuíz acabábase o problema».. .e así un longo etcétera. Canda esas ladaíñas de impotencia tamén aparecían voces máis exaltadas.
-Eu xuro polo berce que me abalou que se os atopo dentro da casa collo a escopeta e tiro á cabeza. Entérroos na horta!
A maioría daquelas palabras eran meras arroutadas, pero tamén era consciente de que había máis dun con peito de sobra para deixar teso a quen puxese un pé na súa propiedade. O peor dos climas de inseguridade é que abonan o terreo aos medos e ás desconfianzas irracionais. Nesa atmosfera, unha simple confusión podía ser a espoleta que desencadease un drama.
Por aquel tempo, miña avoa materna vivía soa. Enviuvara e decidira que o seu epílogo se escribiría en Sofán, a parroquia á que chegara dende Coiro natal máis de medio século antes. O casa estaba rodeada dunha finca bastante extensa e os veciños máis achegados distaban algúns metros.
-Non tes medo aquí soa?
-Que medo vou ter? Paréceche que teñen gana de levar unha vella?
Aínda así, dentro da súa rutina estaba o deixar o sonotone enriba da mesiña de noite e a escopeta ao carón da almofadada.
-Pero como tes unha escopeta cargada aquí?
-Para tirar sen erguerme da cama!
Botábase a rir e eu adiviñaba nos seus ollos acendidos a nena alegre que debeu ser. Non obstante, sabía que aquela vella, dura de oído e con principio de cataratas, non dubidaría en apertar o gatillo. Algúns anos despois, con bo criterio e a pesar das súas protestas, os do cuartel de Carballo decidiron que chegara a hora de entregar aquela arma.
Máis cerca do fío da navalla ca miña avoa andou o señor Baldomero. El mesmo mo contou. Xa ancián, desconfiaba de que en calquera momento os ladróns quixesen asaltar a súa casa. Unha madrugada percibiu movementos estraños. Os seus ollos cansos foron quen de distinguir un grupo de individuos parados no medio da calzada. Tiñan lanternas e unha indumentaria estrafalaria.
-Aí os están! E veñen disfrazados, pensou para si.
Home de temperamento rexo, o meu veciño asomouse á fiestra para dar o primeiro aviso en forma de berro.
-Esperade aí lambóns que vou pola escopeta!
Andaba á procura da munición cando os da casa lle acertaron a explicar que aqueles homes aos que lles quería mandar recado eran funcionarios da Garda Civil de Tráfico. Estaban facendo un control de alcoholemia na estrada comarcal.