Xácome Santos, secretario de la Irmandade Moncho Valcarce, explicaba hace unos días en la edición de La Voz de A Coruña el importante papel que jugó Moncho Valcarce. La entidad nació hace 20 años para reivindicar su figura. «É irrepetible, polas características que se deron. Non se pode comparar a ninguén. Foi un sacerdote nunha época moi determinada, saltou a xerarquía eclesiástica, sen ter medo ningún a liderar todas as mobilizacións sociais da época, militando en forzas políticas», señalaba en la entrevista, donde reconocía que su compromiso, «sempre altruísta», sería «difícil que hoxe se poida dar».
Santos considera que Moncho Valcarce no tuvo el reconocimiento que le correspondería, prácticamente a ningún nivel, aunque con la excepción del Concello cullerdense, donde «creo que non me equivoco cando digo que a primeira vez que se colocou unha bandeira galega o Día das Letras Galegas foi aquí». Xácome se muestra crítico: «Á Igrexa nunca lle importou moito o papel que xogou Moncho, incluso dentro da propia Igrexa, como unha persoa progresista, que cambiou de tendencias, cambiou a forma de facer as misas». Tampoco a nivel institucional la cosa fue mejor: «Nin a Xunta nin ninguén se preocupou de destacar a labor de Moncho e incluso dentro da esquerda nacionalista pensamos que houbo recoñecemento ningún».
Cree el secretario de la Irmandade que, si hoy viviese, sentiría orgullo de los movimientos sociales que están despertando. El 15-M, por ejemplo. «Do que máis orgulloso se sentiría sería de que o pobo, e sobre todo a xente nova, sexa a que estea debuxando este novo cambio político do país», apunta. Expone, asimismo, que «o país non está tan farto de líderes, e creo que Moncho é un dos homes que tiña que estar no Panteón dos Galegos Ilustres, pola súas mobilizacións e sensibilización, por todo o seu liderado».