Los cruceiros de la comarca también guardan secretos

LUGO CIUDAD

27 ene 2013 . Actualizado a las 07:00 h.

Fixen o primeiro cruceiro da praza da Malpica cando tiña 25 anos, por encargo do cura de entón, don Benigno. Díxome que podía facer o que quixera, pero que non puxera caras rindo», desveló ayer en O Couto el escultor pontecesán José Manuel Castro durante la presentación de Os cruceiros máis sobrandeiros da Costa da Morte, un exhaustivo estudio de José María Laredo Cordonié y Xosé María Lema Suárez, auspiciado por el Seminario de Estudos Comarcais. Para sorpresa de ambos, no fue el único «secreto», que el artista de Vilasuso (Ponteceso) puso ayer sobre la mesa. Contó, por ejemplo, que el cruceiro actual de Malpica es una copia exacta de aquel original. «O orixinal foi esmagado por un camión e non houbo forma de arranxalo, así que me pediron que fixera un igual», explicó. Y reveló, para sorpresa de Laredo, que él era también el autor del cruceiro parroquial de Cores. «O que máis chama a atención desta obra é que o Cristo está crucificado con catro cravos, algo excepcional, e o seu corpo queda totalmente pendurado das mans, coa cabeza caída e os xeonllos completamente flexionados», explica Laredo en el libro presentado al calor de la lareira de la Fundación Pondal. «E que pensei que esa sería a postura lóxica se se crucificase a alguén», dijo Castro con naturalidad y picardía. Además, descubrió por qué en el capitel talló cabezas de demonios: «Porque mo permitiu o cura».

Al acto de presentación de Os cruceiros máis sobranceiros da Costa da Morte asistió también el escultor Anxo Cousillas, autor, por ejemplo, de los mehires que marcan la ruta pondaliana. Él contó que aunque hoy en día los cruceiros se encargaban más por motivos decorativos que religiosos -algo en lo que también coincidió el industrial Ricardo Antelo-, todavía había excepciones. «A min encargoume un señor de Lugo que me pediu que lle fixera unha copia do cruceiro da súa aldea co obxectivo de ser enterrado debaixo del cando morrese», contó durante la amena velada que se celebró en O Couto.

Una xuntanza en la que Xosé Manuel Varela actuó como maestro de ceremonias y en la que los autores de la publicación confesaron que habrá una segunda parte, ya que esta primera edición solo incluye los cruceiros más significativos del Bergantiños occidental y de la Terra de Soneira. «Dividimos o traballo e o fixemos nun tempo récord e case sen comunicarnos», explicó Xosé María Lema, quien recordó que en la elaboración de este completo estudio, en el que se incluyen también ilustraciones de José María Laredo Verdejo, colaboró activamente Roberto Mouzo Lavandeira, autor de gran parte de las fotografías que ilustran los textos.

«A idea inicial era incluír no mesmo libro todos os cruceiros da Costa da Morte, pero ao ir traballando démonos conta de que era unha obra inxente», explicó José María Laredo, quien adelantó que de la comarca de Fisterra se encargará el historiador muxián Manuel Vilar, también presente en la reunión.

El encuentro en O Couto sirvió para hacer un repaso a los grandes cruceiros de Bergantiños y Soneira, pero también para poner en valor el trabajo de los canteros de antaño. «Poñían moita intención, pero algúns tiñan pouca maña e por iso hoxe é difícil saber, salvo que teñan a data gravada, cando foron feitos, porque é difícil distinguirlle ben o estilo e a época na que foron levantados», explicó Xosé María Lema. En las comarcas de Bergantiños y Soneira han encontrado muchos del siglo XVIII, «aínda que algúns é difícil saber se realmente son da época barroca», añadió.

Xosé María Lema y José María Laredo presentaron su trabajo en O Couto