Natural de Melide, séntese plenamente integrada en Barbanza
28 nov 2014 . Actualizado a las 05:00 h.Tanto chamar polo inverno que o inverno chegou. Saíunos chuviosa esta noite de novembro na que quedo coa nosa invitada. Non é unha choiva intensa, pero si insistente, teimuda. Empezou pola tarde e xa non ten trazas de que vaia parar. O Botter, xunto á igrexa de Ribeira, é un espazo amplo e luminoso, ao mesmo tempo recollido e silencioso, por moito que neses momentos estean co España-Alemaña dende Balaídos. Os escasos seareiros da barra alternan a conversa con fugaces miradas cara ao televisor, sen amosar, ao menos en aparencia, excesivo fervor patriótico. Sentamos preto da ventá onde o rumor das conversas se senten distantes, e principiamos a entrevista que os dous queremos discorra máis polo camiño amable da conversa distendida que polo distanciado formato da pregunta-resposta.
Melide. Melide é a pequena patria. Poucas bromas sobre iso. É pronunciar o nome e María Xesús sóltase, actívase. Despacha media biografía en poucas frases. «Nacín en Cabanelas, a quilómetro e medio do centro urbano». Atopa dúas palabras clave para falar daqueles días. Primeiro «infancia», logo «instituto». Non ten ningún problema en enlazar as dúas palabras cunha terceira: «feliz». «Si, fun unha nena feliz. Foi unha época marabillosa. Mesmo a adolescencia, en contra do que moita xente afirma, foi para min unha etapa plena, unha gran festa. Logo maxisterio na Coruña, que por certo, non foi a primeira opción. Eu prefería unha carreira longa, Filoloxía ou Filosofía, pero na casa eran máis partidarios de algo máis breve; máis práctico, digamos».
Na cidade herculina vive na casa dunha tía que tamén é a súa madriña, a tía Mercedes. «Unha muller marabillosa».
Empeza a traballar con 23 anos, e ao mesmo tempo remata Filosofía e Letras. «É curioso como funciona todo, acaba unha cousa e empeza outra. Remato Filosofía e comezo o matrimonio. Suso (risas). Xa ves, moitos anos despois e dous fillos seguimos aquí.
Vida de mestra
Na súa chegada a Barbanza hai pouco de planificación e bastante de casualidade. A vida dos mestres é un pouco así. Non decide un, decide o concurso de traslados. Entre Melide e Ribeira poucas etapas intermedias: Muxía e a Pobra do Caramiñal. «Nunca me arrepentín de chegar aquí, e neste punto xa non cambio. Xa é o meu lugar no mundo, como Melide».
Pasamos á literatura. Poesía ou narrativa? Paréceme que é como preguntarlle se quere máis a papá ou a mamá. «Non me sinto especialmente poeta nin especialmente narradora. Síntome cómoda nos dous rexistros. Depende un pouco do momento».
Mira a través do cristal, como buscando unha frase que complete o pensamento. A choiva segue caendo monótona e cansiña, coma unha eterna ladaíña que nos acompaña, unha invitada máis na conversa.
«O que si che podo dicir é que, escriba poesía ou narrativa, non son moito de planificar, son máis de intuición, de impulso».
Pasamos a falar dos referentes. Novoneyra dicía que non lía moito para que non o influísen, para non ser debedor. Seguramente mentía. Pregúntolle se ten conciencia de estar influída por algún escritor ou escritora en especial. Non pensa moito a resposta. «Eu non che son nada mitómana. Conscientemente non sinto influencias claras ou recoñecibles. Pero seguro que as teño. Imaxínome que hai en min algo dos moitos autores e autoras que leo. Gústame moito Berta Dávila. A raíz da fenda é un libro que me encantou. Tamén Lino Braxe, Olga Novo. E fóra de Galicia, Wislawa Szymborska, Kirmen Uribe. En narrativa sigo bastante a Marcos Calveiro. Agora estou a ler o último de María Reimóndez, Dende o conficto e tamén ando con A maleta de Victoria Kent, de Agrafoxo. Son omnívora, como de todo. Pero, en fin, non sinto influencias claras de ninguén. Posiblemente unha sexa a menos indicada para detectar esas cousas. Dende fóra vense mellor».
Proxectos
Toca falar dos proxectos. A algúns escritores supersticiosos non lles gusta falar do que están a escribir, seica lles trae mala sorte. María Xesús non é desas. «Escribir ben ou mal non ten nada que ver coa sorte. Agora estou a escribir relato curto. Non sei o que sairá».
Miramos a noite a través da fiestra, e perdemos toda esperanza: non vai parar de chover. Vaise chegando a hora sagrada, esa en que os pais e as nais queren estar na casa para veren os fillos antes de que se deiten. O Botter vaise despoboando. A expectación discutible do principio polo España-Alemaña xa dexenerou en desinterese absoluto. Inda quedamos falando un pouco máis, xa fóra de antena, de cousas varias, da vida, da literatura, de Barbantia. A mala noticia é que ningún dos dous trouxo paraugas. Haberá que mollarse.
ILUSTRACIÓN ABRALDES
«Escribir ben ou mal non ten nada que ver coa sorte»
«Nunca me arrepentín de chegar aquí, e neste punto xa non cambio»