A lenda do paxaro peixe

ANTONIO PIÑEIRO

FIRMAS

25 ene 2013 . Actualizado a las 07:00 h.

Unha muller con pano da cabeza, arca-lúa e caveira alada. Unha caveira de ollos brancos, doces, de paxaro. Uns ollos plenos de baleiro nun cranio coroado por unha candea mística. A arca-lúa que transporta un rosario sobre o mar-maxín dunha dona expectante, sobre o ar de papel no que voa un paxaro peixe. Manuel Ayaso sentara tranquilamente nun dos bancos de pedra do claustro de San Francisco, logo de virmos da cerimonia de entrega do premio Avilés de Taramancos e da saída da novela que el ilustrara así. Alguén lle pedira que asinase tamén o libro, con Xosé Alfredo Naz, o seu autor.

Manuel sacou o bolígrafo e comezou a escaravellar na luz tépeda do claustro, entre o ar e as follas de cortesía. Mentres falaba, coma dun crisol, un dedo ou unha variña de mago, foron saíndo insectos místicos, números voantes, minotauros, anxos acuáticos, esfinxes, árbores de cor, ronseis, paisaxes, recunchos.

Non dabamos creto ao momento prodixioso, inesgotable. Estivo alí, non sei por canto tempo, trazando ou escoitando, quizais, as criaturas que saían de todas partes, para iren dar ao papel, á folla, unha tras outra, ata cumprir coas dedicatorias da ringleira que, inevitablemente, se formou no claustro.

Era coma se de calquera pedra, de calquera xesto ou de calquera anaco da tarde xurdise unha criatura nova. A man de Manuel virando e fiando liñas, mundos remotos, de onde non parecese haber nada. A man de Ayaso coma un paxaro; paxareando sobre o ar branco das follas.

A imaxinación é un paxaro de voo libre, de voo sinuoso, unha ave con ás de cristal. Témolo escoitado moitas veces: que a imaxinación é un paxaro. E velaí que, mentres Ayaso debuxaba, nalgunhas das follas ía pousándose esa ave súa, con forma de trasno ou de peixe, que merodea sempre nos seus debuxos. Ese que ven aí, na composición sen título que hoxe traemos, parecendo fuxir das mans cruzadas duns xinetes que cabalgan unha lumareda de tinta.

En Ayaso tiña que ter tamén algo de trasno, de bosque animado, e algo de peixe porque Manuel, amigo, home, mestre, nado da beiramar, é un ser de auga.

Pasamos o resto da tarde falando, escoitando, conversando. Unha longa sobremesa de conversa, de contos de rúa e gargalladas. Arousa, Ribeira, Noia, Castiñeiras, xentes, rueiros, fontes, praias e lares cotiáns. Decateime de que había alí tamén algo, suspendido enriba de nós, cando Manuel levantou as mans sobre a mesa e moveunas no ar, coma no claustro, semellando buscar, poñer os dedos coma delicadas pinciñas e coller ese algo, antes de falar, deixar voar un dos seus anacos do tempo ou do realismo máxico de Aguiño e de Ribeira.

Fiquei pasmado cando, de súpeto, dos beizos de Manuel Ayaso vin saír tamén outra daquelas aves: o mesmo paxaro peixe ou trasno de lapis e cor que sempre voa nos seus debuxos.

O debuxo figura no libro «O sorriso de Hitler»