Traballa con 19 familias do Salnés para mellorar as súas condicións de vida
01 mar 2015 . Actualizado a las 05:00 h.Cáritas Interparroquial de Arousa leva meses pelexando por sacar adiante o programa Arrumí, centrado na mellora das condicións de vida dos xitanos a través das súas mulleres. E por fin arrincou este ano, e a súa responsable é Mila Hermida Miser (Cambados, 37 anos), educadora social que conta xa con experiencia porque traballou con anterioridade con esta etnia na comarca de Barbanza.
-¿Como se traballa no obxectivo perseguido, o de mellorar as condicións de vida do colectivo?
-Tomamos como punto de partida a muller, aínda que o programa vai dirixido a toda a familia a través dela, como pedra angular.
-E cales son os principais aspectos que se queren modificar?
-Hai moitos hábitos que queremos traballar e que é máis fácil acadar a través delas. Desde hábitos de hixiene e alimentación ao uso axeitado dos recursos sanitarios e sociais ou asesoramento para a xestión dos recursos económicos, por exemplo.
-¿Resulta difícil cambiar eses hábitos adquiridos dende hai xeracións?
-Depende de cada caso. Non se pode xeneralizar, porque estase a traballar nun proxecto individualizado. Como pasa cos paios, tamén na poboación xitana hai de todo, ao mellor comen ben pero non son quen de administrar a súa economía, por poñer un exemplo. Trabállase cun proxecto individualizado para cada familia e non ten nada que ver a situación que viva o veciño da porta do lado.
-¿Con cantas familias traballa?
-Eu estou con 19 familias que foron seleccionadas por Cáritas baixo criterios técnicos, e que son xente que xa leva tempo traballando con eles. Empezamos en xaneiro e houbo un primeiro contacto no que se lles explicou o programa e firmouse un acordo de traballo polo que eu me comprometía a traballar con eles pero eles tamén se comprometían a traballar comigo, de tal maneira que se non se cumpre, recupérase o contrato e entra outra familia. Faise así porque a idea principal é que adquiran unhas pautas e que cumpran os acordos. Teño un contrato de vinte horas semanais nas que visito con regularidade os poboados de Trabanca e Cornazo, algunha familia de Vilanova e outras que viven no centro de Vilagarcía.
-¿Están máis integrados os que viven en pisos?
-Non ten que ver onde vivan, non se pode xeneralizar. Que non vivan nunha chabola non quere dicir que teñan peores ou mellores hábitos.
-Agora vostede vai esta tarde a Trabanca Badiña para visitar as familias. ¿Como é unha xornada de traballo e que é o que máis lle está chamando a atención desde que empezou a convivencia con eles?
-Agora estou no momento de establecer o plan de traballo. O que me chama a atención é a boa acollida tanto por parte das familias como nos poboados, abríronme as portas de par en par. Eles queren mellorar, e eu non chego alí coa intención de solucionarlles a vida, senón para axudalos a mellorala. Outra cousa que tamén me chamou a atención e a súa diversidade, o complicado que é obter obxectivos xerais.
mila hermida miser educadora social e responsable do programa arrumí
«Que vivan nun piso ou na chabola non quere dicir que teñan mellores ou peores hábitos»
«Hai familias que lles costa chegar a fin de mes e que precisan aprender a administrarse»
«Aprendín moito dunha forma de vida moi diferente á miña»
Para ser elixida neste traballo, Mila é consciente de que lle serviu de moito a experiencia que tiña, porque xa traballara co colectivo xitano en Ribeira desde o ano 2002 ao 2007.
-¿Como foi o primeiro día que traballou cos xitanos?
-Foi unha experiencia moi boa, pero diferente desta, porque alí estiven moitos anos facendo un traballo, e ao final nótase o resultado, sobre todo en cuestións como a autoestima o a educación para a saúde. Foi unha experiencia moi interesante porque aprendín moito dunha forma de vida moi diferente á miña. É sorprendente o descoñecidos que son como colectivo vivindo ao lado de nós, cando o certo é que acóllente na casa como se foras un máis da familia. A min en todo caso nunca me resultou difícil traballar con eles, pero é que eu son un elemento de apoio, non quero cambiar a súa vida, non vou coa miña verdade por diante nin pretendo adoutrinar.
-Este é un programa promovido por Cáritas, unha entidade que leva anos traballando con este colectivo. ¿Como valora ese esforzo?
-Calquera entidade social fai un labor moi importante. Cáritas fai un traballo moi bo, pero o máis importante é a coordinación entre os distintos axentes sociais.
-¿E eles responden? Quero dicir, é moi pronto para avaliar o programa, ¿pero de momento van cumprindo os compromisos?
-Polo de agora si. Por exemplo, estamos a traballar a xestión económica. Déixolles un caderno para que vaian anotando os gastos, que garden os tiques da compra... Hai familias ás que lles costa chegar a fin de mes e que precisan unhas pautas para xestionarse. Pero aínda hai un ano por diante.
-En todo caso, vostede está a falar dun colectivo moi distinto a como era hai unhas décadas.
-Si, melloraron moito nos últimos anos. Eu son paia e sen embargo chego á súa casa e acóllenme cos brazos abertos. Os nenos están escolarizados, os pais xa non son analfabetos, e se teñen algún problema dese tipo botan man dos fillos, o absentismo escolar está vixiado pero como o está para todos os alumnos... Non digo que non quede algún estereotipo, pero non na maioría dos casos.
-¿Que quere dicir Arrumí?
-É muller en romaní, coa inicial de Arousa engadida.
«Non detectei problemas de drogas; coas que traballo eu son familias normais»
Noutros tempos asociábanse os poboados xitanos coa venta de estupefacientes a pequena escala, e aínda segue a ser así en asentamentos que non están moi lonxe da comarca. Sen embargo, non é o que ocorre coas familias coas que está a traballar Mila.
-Eu non detectei ningún problema de drogas coas familias coas que estou a traballar.
-¿A que se dedican?
-Sobre todo aos seus oficios tradicionais, á venta ambulante.
-¿Son machistas?
-Na igualdade de xénero melloraron moito. As mulleres teñen un papel fundamental na familia, e moitas traballan, aínda que seguen a ser as que coidan da casa, por iso botamos man delas para o programa. Eu, en liñas xerais, non podo dicir que sexan machistas, de feito, a algúns homes nótaselles que están moi orgullosos da súa muller.
-¿E seguen a ser vítimas de racismo ou son un colectivo totalmente integrado e aceptado na nosa sociedade?
-Roces de convivencia os hai sempre, como os podemos ter nós cos nosos veciños; a diferenza está en como afrontamos eses conflitos, en se o facemos ou non dun xeito positivo. Eu no meu traballo non percibo un especial racismo, e quen di con xitanos o di coas mulleres. Paréceme moi arriscado afirmar que son racistas, non se pode xeneralizar.
-¿Están a sufrir máis a crise que outros colectivos?
-Son un colectivo afectado pola crise como outro calquera. Teñen afán de mellorar e de que os seus fillos estuden. Non deixan de ter as mesmas preocupacións que as demais familias: ter traballo, que os fillos estuden, chegar a fin de mes, ter a casa quente...