«Eu inventei a caña tostada»

María Santalla VILAGARCÍA / LA VOZ

AROUSA

MARTINA MISER

Hace 57 años que se inició en el oficio que le enseñó su abuelo y del que conoce todos los secretos

28 abr 2013 . Actualizado a las 06:52 h.

augardenteiros fermín rodríguez rodríguez

Hace 57 años, apenas un chaval, Fermín se inició en el trabajo con los alambiques. Pero su oficio viene de muchos años atrás, pues fueron sus abuelos quienes comenzaron a elaborar el aguardiente. Fermín recogió toda esa sabiduría atesorada durante años y supo darle un nuevo impulso. Cuando llevaba apenas una década dedicado a ello, la práctica y la inquietud se combinaron en su mente para alumbrar un nuevo licor. «Eu inventei a caña tostada, no ano 64», asegura el cañeiro más veterano de Valga. «Antes non a había, só se facían a branca e a de herbas, eu inventei esta que agora ten máis aceptación cás outras», explica.

Pensó un buen día Fermín que había llegado el momento de introducir algún cambio, así que «na casa dun cura párroco que tiñamos aquí» probó a echarle azúcar caramelizado al aguardiente. «Eu fixen a augardente, boteille as herbas coma á de herbas, e despois fixen o azúcar en almíbar», relata. Parece sencillo, pero no lo es tanto. «Ten que estar nun punto moi especial, porque se se pasa dálle un amargo á augardente. Eu póñoo por exemplo encima da tarteira e téñoo así nas mans, ata que me bote fóra coma o leite. Así sei que está preparado» y que es el momento de echarlo en el aguardiente. A partir de ahí, muchos intentaron repetir ese licor, y Fermín compartió su saber con muchos de ellos. «Eu aprendín a moitos, que ninguén sabía facer iso. Viñan onda min, porque se o botaban pronto non facían color, e se o deixaban moito, queimábaselles».

Recuerda perfectamente el año de su invención, el 64, porque «ese ano a finais morreu miña nai, e probárono os que quedaran alí, porque había o costume de dar unha copa aos que quedaban de noite, velando». La copa, esa noche, fue de caña tostada, y «a xente quedou aterrada». «Tes que ma facer a min» fue el comentario unánime en esa velada, así que desde entonces Fermín sumó la caña tostada a su oferta.

Su trabajo como augardenteiro comenzaba a finales de septiembre, «o 24 ou o 25», «alí onde nacín eu, en Vilar, en Cordeiro». Desde ese momento, hasta que llegaba abril, Fermín recorría las parroquias de su municipio, e incluso más allá, elaborando la caña de sus vecinos. «Empecei cunha pota, despois comprei outra máis, e despois traballaba con dúas a un tempo. Haberá por aí 15 ou 20 anos comprei outras dúas máis e metín un fillo a facelo. Pero foi indo a menos, porque Facenda era unha barbaridade o que cobraba, e foise deixando. Agora todos son cañeiros, compran potas e fana».

Pero entonces Fermín vivía de elaborar el aguardiente. Lo hacía desde que comenzaba el otoño hasta la primavera. Durante el verano, «estaba cunha trilladora, cunha de mallar o trigo». Compró esta máquina, dice, hace unos cuarenta años, porque «antes había unha barbaridade de froito, trigo, avena, centeo». Con esa malladora recorría también todo el municipio «e ata teño ido á provincia da Coruña».

«Ter que estar nun punto moi especial, porque se se pasa dálle amargo á caña»

«Probárona no velatorio da miña nai e a xente quedou aterrada: ?Tes que ma facer?»